Yazar : Klarnet Beki Nedir ?
Klarnet Beki bir diğer adıyla klarnet ağızlığı klarnet'in en üst ve ağız ile temas eden parçasıdır. Bundan dolayı yapıldığı malzemenin kaliteli ve sağlıklı olması oldukça önemlidir. Klarnet beki klarnetin kalbi niteliğindedir. Klarnet bekine takılan kamışın titreşimi sayesinde ses ilk olarak klarnetin bek kısmında oluşturulur. Bundan dolayı ses nasıl başlarsa öyle gider demek doğru olur.
 |
| Klarnet Beki Nasıl Seçilir ? |
Klarnet bek'i daha sonra klarnetçinin tercihi ve eserlerin yorumlanmasına göre daha farklı üfleme şekli ve ağız yapısına uygun hale getirilmiştir. Klarnetçi için ağızlığın fonksiyonu çıkan sesin düzgünlüğü, tonu, gürlüğü, entonasyonu ve rahat çıkması ile alakalıdır. Günümüzde kullanılan klarnet beklerini birbirinden ayrılan en önemli özelliği, uç açıklık ölçüleridir. Klarnetçiler bu durumu açık bek (ağızlık) kapalı bek olarak adlandırır.
Açık Bek özelliği klarnet kamışının ağızlığa yerleştirildiği zaman ağızlığın uç kısmının kamış ile arasındaki mesafenin fazla olmasıdır.
Kapalı Bek ise uç kısmının kamış ile arasındaki mesafenin açık ağızlığa oranla az olmasıdır.
Ağızlık farklılıkları marka ve modele göre değişmektedir. Türkiye de klarnet bekleri 440 Hz olarak uygulanır. Farklı orkestralarda farklı Hz lerde ayarlama yapılabilir. Bunun sonucunda klarnet beklerinin de bu sistemlere göre yapılması ve ayarlanması gerekmektedir.
Klarnet Bek Çeşitleri
Klarnet Bek'i ( ağızlığı ) ebonit, kristal, cam ve ağaç olarak farklı maddelerden yapılmaktadır. Bunlar daha çok klarnet icracısının tercih şekline göre değişir.
Plastiğin ilk formu olan, sert plastikten yapılan ve fabrikada üretilen ebonit bekler en çok tercih edilen ağızlık türüdür ve üzerinde çeşitli değişiklikler uygulanabilir.
Ebonit Maddesi, yüz kısım kauçuğun otuz iki kısım kükürtle işlenmesinden elde edilen plastik madde
Kristal bekler günümüzde çok fazla tercih edilmeyen 1960 yılları arasında popüler olmuş ağızlık türüdür. Kristal bek daha çok kayıtlarda tercih edilmektedir.
Ağaç bek 1840 yıllarında çıkan ve Grenadil ağacından yapılan ağızlık türüdür. Uzun yıllar kullanılmış fakat zamanla ağacın çizilmesi fazla nemden dolayı deforme olması yüzünden tercih edilmemektedir.
Klarnet Beki'nin Ön Taraf Görünüş
Resim de görüldüğü gibi yapısından ve bazı özelliklerinden dolayı en çok tercih edilen ebonit klarnet beki (ağızlığı) uç kısmı ince şekilde tasarlanmıştır. Bek'in en önemli bölgesi olan uç kısmı açıklığı kamış ile uyum göstermesi gerekmektedir, aksi takdirde doğru sesin ve tonun çıkması zorlaşır. Klarnet ağızlığın açıklık ölçüsüne göre bek modelleri de farklılık gösterir.
Klarnet Beki'nin Arka Taraf Görünüşü
 |
| Klarnet Bekinin Arka Tarafı |
Resim de ebonit klarnet bekinin üst bilezik ve alt çizgisi görülmektedir. Klarnet bileziği diye adlandırılan kelepçe bu iki çizgi arasına kamış ile tutturulur. Burun kısmı dişliğin takıldığı bölümdür. Alt bölümde kalan ek yeri ise, klarnetin üst gövdesine monte edilen kısımdır.
Klarnet Bek'nin Yan Açıdan Görünüş
 |
| Klarnet Ağızlığı Yan Görünüşü |
Klarnet bek ile ile kamış arasındaki mesafe önemli olup bek de ki uç açıklık uzunluğu uzadıkça doğru ses çıkartabilmek için daha sert numaralı kamış kullanmak gereklidir. Aynı şekilde Bek açıklığı uzun ise sert kamış kısa ise yumuşak numaralı kamışları seçmek gerekir.
Klarnet Bek'i (Ağızlığı) Nasıl Seçilir ?
Klarnet Ağızlığı Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
 |
| Klarnet Beki (Ağızlığı) Nedir ? |
Klarnet bek 'i klarnetçi için oldukça önemlidir. Bu yüzden seçerken dikkat edilmesi gereken hususların başında seçilen beki klarnet'e uygun olup olmadığıdır.Müzik tarzlarına göre bekler değişiklik gösterir. Caz müziğinde kullanılan bek normal standart klarnet ağızlıklarına göre daha fazla uç açıklığına sahip olmalıdır. Aynı şekilde klasik bir orkestrada icra edilecek ise uç açıklığı çok fazla olmayan bir ağızlık seçilmelidir. Yeni alınmış bir ağızlık ilk zamanlar tam verimli olmayabilir verimli hale getirmek için uzun ses çalışmaları yapılması gerekmektedir.
İyi bir klarnet bek 'in de (ağızlığın da ) aranan başlıca özellikler, kolay çalınabilir, doğru tonda ve klarnetçinin üfleme şekline göre olmasıdır. Geniş uç açıklığı ( açık bek) olan ağızlıklar dar uç açıklığı olanlara göre daha fazla diyafram, nefes ve dudak kontrolü gerektirmektedir. Bu yüzden geniş uç açıklığı olan ağızlıklar genellikle orkestra sanatçıları ve sert kamış kullananlar için önerilmektedir. Dar uç açıklığı ( kapalı bek ) olan ağızlıklar daha az dudak kontrolü ve yumuşak kamış kullanıldığı için caz çalan müzisyenlerce tercih edilir. Orta uç açıklığı olan ağızlıklar genelde yeni başlayan klarnetçiler için daha uygundur nedeni ise, çalımının kolay olması ve klarnetin üst oktav geçiş seslerini kolay çıkara bilmesindendir.
İlk defa klarnet bek 'i alınacak ise değinilmesi gereken başka bir noktada ağızlığın, klarnetin seslerini doğru entonasyon ile verip vermediğidir. Ağızlıklar fabrikasyon üretimi oldukları için marka ve model aynı olsa bile farklı ses rengi ve entonasyona sahip olabilmektedir.
Doğru entonasyonu test etmenin çeşitli yolları vardır. Bunlardan bir tanesi elektronik akort ekipmanlarından yardım almaktır. Diğer bir yöntem ise klarnetin oktav tuşlarını çalma yöntemi ile seslerin doğru aralıklarda olup olmadığını test etmektir.
Bek seçilirken uzun sesin yanı sıra klarnet repertuvarın dan farklı sololar ve ısınma alıştırmaları çalınarak bekin beklentileri karşılayıp karşılamadığı denenmelidir.
Klarnet bekini test etmek için önerilen bazı atlamalı nota alıştırmaları aşağıdaki şekilde verilmektedir.
 |
| Klarnet Bekini Test Etmek İçin Örnek Nota |
Bek Modelleri Ve Farkları
Türkiye'de klasik batı müziği orkestralarında kullanılan bek modelleri Avrupa'da kullanılan bekler ile aynıdır. Türk Müziği icra eden klarnetçiler batı müziğinden farklı olarak beklerini bir usta ile oynamalar yaptırarak ( bek açtırma ) yöntemi ile genelde değiştirirler. Bir çok markalar Türk Müziğine uygun bekler üretmektedir.
Kapalı bek dediğimiz bazı beklere giriş kısmını zımpara veya türevi aletler ile açıp genişletirler ve bunun sonucunda klarnet'den daha rahat ses çıkması sağlanır.
Kendiniz Asla Bek Açmaya Çalışmayın !
Bu işin ustaları ile irtibata geçmelisiniz.
Ağızlıkların giriş kısmını genişletmelerinde ki asıl amaç ağızlıkların daha sert kamışla çalınma olanağını ortadan kaldırmaktır.
Klasik batı müziğinde yorumcular kamış sertliği olarak 3 ve 4 numaralı kamışlar kullanılırken, Türk müziğinde genelde klarnet icracıları kamış numarası olarak 1 - 1/2 -2 numaralı kamışları kullanmaktadır. Kamış numarasının düşük olması icracının klarnet'de koma (yarım sesler) yapmasına kolaylık sağlar.
Kapalı Bek İle Türk Müziği Yapılmaz veya Koma Verilemez Demek Yanlıştır.
Türk müziği icra edilirken en önemli etken icracının duyumudur. Klarnet icracıları genellikle, dudak (gevşetip-sıkma) kullanarak komaları seslendirmektedir.
 |
| Klarnet Bek |
Bir başka önemli konu ise bek klarnet kamışına uygunluk yapısıdır.
Bazı kamış marka ve modelleri her beke istenilen sonucu veremeyebilir. Bu gibi durumlarda kamışın da üzerinde çeşitli değişiklikler uygulayıp, klarnet ağızlığına ve icracıya uygun biçime getirilmesi gereklidir.
Bu durum şu şekildedir; Kalın klarnet kamışını açık beke takmadan 0 numara zımpara ile hafif hafif inceltilip aranan rahatlık ve ton bulununca son bulmasıdır.
Klarnetten Tonunu Geliştirme Yazımızı Mutlaka Okumalısınız.
 |
| Klarnet Ağızlığı |
Klarnet ağızlıkları aynı marka ve model olsa bile bazı durumlarda kendi içlerinde farklılık gösterirler, bunun sebebi yapımında kullanılan malzeme ve işçiliktir.
Yapılan araştırmada, yorumcunun kendi ağız yapısı ve üfleme tekniğine göre seçtiği veya üzerinde değişiklik yaptırdığı bek modeli müzik eserlerini yorumlamakta yorumcuya avantaj sağlamaktadır.
Yorumcunun kendi ağız yapısı ve klarnetine uyan ağızlığı seçmesi önemlidir.
Klarnet Beki Nasıl Temizlenir ?
Soru ve Görüşlerinizi Yorum Olarak Paylaşabilirsiniz.
Gerçekten çok güzel bilgiler. Klarnetin en önemli parçası bek kısmı.
YanıtlaSil