karar ses decam

Akord Sistemi

Akort Cihazı	Eşiti	Türk Müziği
A=LA	Eşiti	RE
B=Sİ	Eşiti	Mİ
C=DO	Eşiti	FA
D=RE	Eşiti	SOL
E=Mİ	Eşiti	LA
F=FA	Eşiti	Sİ bemol
G=SOL	Eşiti	DO

YERİNDE ” BİR SES ” KAVRAMI NEDİR ?

           Yerinde  bir ses erkek ses tonu dur. Yerinde Hicaz, Uşşak gibi makamların karar sesleri “LA” dügâh perdesi idi. Erkek okuyucuya çalarken, bir ses aşağıdan (kalından = pesten) yani SOL kararlı çalarız, Buna yerinde bir ses deriz.

           YERİNDE ” BEŞ SES ” KAVRAMI NEDİR ?

           Yerinde beş ses kadın ses tonu dur. Mesela; LA kararlı Hicaz makamını kadın solist okuyacağı zaman RE kararlı yani bes ses aşağıdan (pesten) çalarız. SOL kararlı Rast makamını DO kararlı çalarız.

           YERİNDE ” DÖRT SES ” KAVRAMI NEDİR ?

Yerinde dört ses ” koro ” ses tonu dur. Erkek ve kadın ses tonları farklı olduğu için değişik ses tonlarından çaldık. Kadın ve erkeğin birlikte bulunduğu koro gurubuna, her iki cinsin de eserleri rahat icra  etmeleri için yerinden dört ses aşağıdan çalarız. Mesela; LA kararlı Hicaz makamını koro ya 4 ses aşağıdan “Mİ” kararlı çalarız. SOL kararlı Rast makamını 4 ses aşağıdan RE kararlı çalarız  Buna da “YERİNDE DÖRT SES” deriz.

           İSTİSNALAR KAİDEYİ BOZMAZ

           Yukarıda saydıklarımız genel kurallardır. Bir de istisnalar vardır. Mesela; kadının da erkeğin de Kalın, orta ve ince sesli olanları vardır. bunlara kural dışı tonlardan çalınabilir.

İkincisi: Ses alanı bir oktavı geçmeyen Türkü formundaki eserleri kuralların dışındaki tonlardan çalarız. Mesela; Hicaz “Sandalım geliyor varda, maya dağdan kalkan kazlar” gibi şarkılar dar alanlı, çıkışsız şarkılar dır. Bunları erkeğe yerinden LA kararlı çalarız.

Üçüncüsü: Ses alanı bir buçuk oktav ve üstüne kadar çıkıp, genişleyen şarkı ve makamları özel tonlardan çalarız. Mesela; Yerinde SOL Kararlı, inici bir seyire sahip olan Kürdülihicazkâr makamını erkeğe kural olarak bir sesten FA kararlı çalmamız gerekirken dört sesten  yani; RE (yegah) kararlı çalarız.Kadına 5 sesten DO kararlı çalmamız gerekirken yedi sesten “LA” dügâh kararlı çalarız. Yine, yerinde LA (dügâh) kararlı Karcığar makamını erkeğe bir sesten çalmamız gerekirken dört sesten Mİ (hüseyniaşiran ) kararlı çalarız. Erkeğe hüzzam makamını bir sesten LA kararlı çalmamız gerekirken 4 sesten #FA (Irak) perdesinden çalarız.

           Gelelim Batı müziği enstrümanları (org, Piyano, gitar vs.) ile şarkı söyleyecek Türk müziği okuyucularına: Önce yukarıda yazdığım Türk Müziği sazlarına ait kuralları iyice kavrayıp, hangi makamı hangi ton dan okuyacağını öğrenmek, sonra bunu Batı sazlarının akort düzenindeki  karşılığı olan sesi bilip ona göre müzisyenlere şu şarkıyı bu ses ten okuyacağım demesi gerekir. Mesela; erkek Hicaz’ı SOL kararlı okuyorsa , Batı Müziğinde RE kararlı okuyacaktır. Türk Müziğinin SOL Sesi Batı Müziğinin RE Sesi ile aynıdır.

Yine kadın Hicaz’ı RE kararlı okuyorsa, Batı müziğinde karşılığı LA sesidir. Bu ton dan çalınıp okunacaktır.

Bu düzeni bilmeyip Batı enstrümanı çalan müzisyenlere “YERİNDEN BİR SES, DÖRT SES” derseniz mahcup duruma düşersiniz. Yerinde SES Düzeni Türk Müziğine mahsustur. Batı Müziğinde böyle bir düzen yoktur.

Linkedin Google+